कोरोनामुळे एक कोटी पगारी नोकर्‍या संपुष्टात

नवी दिल्ली, दि.20 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क): आर्थिक वर्ष 2019-20 मध्ये जेवढ्या लोकांनी नोकरी गमावली होती त्यानुसार कोरोना साथीमुळे (corona pandemic) 2020-21 या आर्थिक वर्षात 55 लाख नोकर्‍या गेल्या परंतु पगारी नोकर्‍यांबबत बोलायचे झाले तर हा आकडा 1 कोटी पर्यंत पोहोचतो. सेंटर फॉर मॉनिटरिंग इंडियन इकॉनॉमीचे (सीएमआयई) (CMIE) मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि व्यवस्थापकीय संचालक महेश व्यास यांच्या मते, या एक कोटी नोकर्‍यांपैकी सुमारे 60 लाख नोकर्‍या ग्रामिण क्षेत्रातील होत्या ज्याठिकाणी एमएसएमई आणि इतर औद्योगिक कारखान्यांवर आलेल्या संकटामुळे कामगारांवर मोठा परिणाम झाला.
कंपन्या आणि छोट्या आस्थापनांमध्ये संधी नसल्यामुळे कामगार शक्ती कृषी क्षेत्राकडे (agricultural sector) स्थलांतर होत आहे, ज्यामुळे एक प्रकारे बेरोजगारीची परिस्थिती निर्माण होत आहे. हा एक अगदी उलटा कल आहे कारण अर्थव्यवस्थेचे उदारीकरण (Liberalization of the economy) झाले होते तेव्हा लोक शेती सोडून कारखान्यात काम करण्यासाठी जात होते.

निर्बंधांमुळे उदरनिर्वाहाचे संकट वाढले
Restrictions exacerbated the subsistence crisis

महाराष्ट्रातील निम्म्याहून अधिक कारखाने एकतर बंद पडले आहेत किंवा बंद होण्याच्या मार्गावर आहेत. व्यास यांच्या म्हणण्यानुसार शहरांमध्ये कोरोना संसर्ग (corona infection) झपाट्याने वाढत आहे आणि यामुळे राज्ये अधिकाधिक निर्बंध घालत आहेत ज्यामुळे आणखी लोकांची उपजीविका जाण्याची शक्यता निर्माण होत आहे. सीएमआयईच्या 30 दिवसांच्या मुव्हिंग ऍव्हरेज अनएम्प्लॉयमेंट मानकाबद्दल बोलायचे झाले तर 11 एप्रिलला बेरोजगारी (unemployment) 7 टक्के होती, जी आता वाढून 7.4 टक्क्यांपर्यंत पोहोचली आहे, याचा अर्थ लोक वेगाने रोजगार गमावत आहेत. व्यास यांचा अंदाज आहे की घरगुती उत्पन्नात 20 टक्क्यांची घट झाली आहे आणि गेल्या वर्षी ऑक्टोबर 2020 पासून ग्रामीण भागातील मजुरीमध्ये अद्याप कोणतीही सुधारणा झालेली नाही.

पगारदार कर्मचार्‍यांवर नवीन कौशल्ये विकसित करण्याचा दबाव
Pressure on salaried employees to develop new skills

अनौपचारिक क्षेत्रातील (informal sector) बहुतेक कामगार लवकरच काम मिळवू शकतील कारण ते असेच बसू शकत नाहीत, परंतु त्यांना निश्चितच कमाईतील नुकसान सहन करावे लागेल. व्यास यांच्या मते, सर्वात जास्त दबाव पगारदार कर्मचार्‍यांवर आहे कारण त्यांच्यासाठी नवीन कौशल्ये विकसित करणे अवघड आहे आणि त्यानुसार नवीन नोकरी मिळवणे देखील अवघड आहे.

महिला कामगारांची घटती संख्या
Declining number of women workers

कोरोनामुळे (corona) घालण्यात आलेल्या निर्बंधांमुळे दररोज पैसे कमावणार्‍या लोकांना घरीच राहावे लागले त्यामुळे सुमारे 1.2 कोटी लोकांनी रोजगार गमावले ज्यातील बहुतांश अनौपचारिक क्षेत्रातील (informal sector) होते. त्या तुलनेत नोटाबंदीनंतर सुमारे 30 लाख लोकांना नोकर्‍या गमवाव्या लागल्या होत्या. कोरोनामुळे रोजगार गमावलेल्यांची स्थिती केवळ एकदाच जानेवारी 2021 मध्ये काही प्रमाणात सुधारली होती जेव्हा रोजगाराचा आकडा 40 कोटींवर पोहोचला होता. याशिवाय आणखी एक चिंतेची बाब म्हणजे महिला मजुरीचा रोजगारातील सहभाग कमी होत आहे.
According to the number of people who lost their jobs in the financial year 2019-20, 55 lakh jobs were lost due to corona pandemic in the financial year 2020-21, but when it comes to salaried jobs, this number reaches 1 crore.
PL/KA/PL/20 APR 2021