कोरोना टाळेबंदीमुळे घरगुती बचतीत वाढ
नवी दिल्ली, दि.28 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क): कोरोनामुळे (Corona) गेल्या वर्षी 2020 मध्ये लोक टाळेबंदीमुळे (Lockdown) जास्तीत जास्त वेळ घरात राहिले. यामुळे घरगुती बचतीमध्ये (household savings) वाढ झाली. 2019 मध्ये घरगुती बचत जीडीपीच्या (GDP) 19.8 टक्के होती, जी 2020 मध्ये वाढून 22.5 टक्के झाली आहे. मात्र एप्रिल ते जून या काळात जेव्हा देशभरात कडक टाळेबंदी होती तेव्हा घरातील भौतिक बचत जीडीपीच्या 5..8 टक्क्यांपर्यंत पोहोचली. जी कोरोनाच्या आधीच्या तुलनेत जवळपास अर्धी होती. ब्रोकरेज संस्था मोतीलाल ओसवाल फायनान्शियल सर्व्हिसेसने प्रसिद्ध केलेल्या अहवालातून हे उघड झाले आहे. गेल्या वर्षी 2020 च्या डिसेंबरच्या तिमाहीत त्यात पुनर्प्राप्ती झाली आणि जीडीपीच्या 13.7 टक्क्यांपर्यंत पोहोचली, जी गेल्या काही वर्षांतील सर्वाधिक आहे.
गेल्या वर्षी 2020 मधील सप्टेंबरच्या तिमाहीच्या तुलनेत डिसेंबरच्या तिमाहीत लोकांनी आपली बचत चलन आणि गुंतवणूकीच्या स्वरूपात वाढली परंतु ठेवी, निवृत्ती वेतन आणि लहान बचतीच्या स्वरूपात बचत कमी झाली. डिसेंबरच्या तिमाहीत लोकांनी बँकांकडून कर्ज घेतले परंतु बिगर- बँका (Non banking) आणि गृहनिर्माण वित्त कंपन्यांवरील (Housing finaance) त्यांचे उत्तरदायित्व कमी झाले.
जून 2020 च्या तिमाहीत बिगर-आर्थिक बचत 21.4 टक्के
Non-financial savings for the June 2020 quarter were 21.4 percent
रिझर्व्ह बॅंकेने (RBI) नुकत्याच जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार, गतवर्षीच्या 2020 च्या जून तिमाहीत कौटुंबिक बिगर-वित्तीय बचत जीडीपीच्या (GDP) 21.4 टक्के एवढी होती आणि सप्टेंबर 2020 च्या तिमाहीत 10.4 टक्के होती. कोरोनापूर्वी, जानेवारी ते मार्च या तिमाहीत देशातील घरगुती बिगर-वित्तीय बचत जीडीपीच्या 7-8 टक्के होती. मात्र डिसेंबरच्या तिमाहीत ती 8.4 टक्क्यांपर्यंत खाली आली. रिझर्व्ह बॅंकेच्या आकडेवारीनुसार, डिसेंबरच्या तिमाहीत सकल वित्तीय बचत जीडीपीच्या 13.2 टक्क्यांपर्यंत खाली आली आहे आणि वित्तीय दायित्वे जीडीपीच्या 4.8 टक्के इतकी आहेत.
एप्रिल-डिसेंबरमध्ये भौतिक बचत 10.6 टक्के
Physical savings 10.6 per cent in April-December
अनेक विकसित देशांच्या तुलनेत भारतात घरगुती बचतीचे (household savings) अप्रत्यक्षरित्या मूल्यांकन केले जाते. याव्यतिरिक्त, आर्थिक बचतीसाठी निधीचा प्रवाह दृष्टीकोन आणि भौतिक बचतीसाठी (Physical savings) कमोडीटी किंवा रेसिड्युअल दृष्टिकोनाद्वारे घरगुती बचत परिभाषित केली जाते आणि त्याची गणना केली जाते. प्रगत अर्थव्यवस्थांमध्ये ती घरगुती उत्पन्न आणि त्यांचा खर्च यांच्यातील फरकाच्या रुपाने मोजली जाते.
मोतीलाल ओसवाल यांच्या गणनेनुसार, 2020 च्या दुसर्‍या तिमाहीत घरगुती गुंतवणूक (household savings) किंवा भौतिक बचत (Physical savings) जीडीपीच्या (GDP) 5.8 टक्क्यांपर्यंत घसरली परंतु त्यानंतर ती तिसर्‍या तिमाहीत अनेक वर्षांच्या विक्रमी 13.7 टक्क्यांवर पोहोचली. गेल्या वर्षी 2020 च्या दुसर्‍या, तिसर्‍या आणि चौथ्या तिमाहीत भौतिक बचत 10.6 टक्के होती, जी कोरोनापूर्वीच्या (corona) 11 टक्क्यांपेक्षा कमी होती.
Corona caused people to stay indoors for the longest time last year due to the lockout. This led to an increase in household savings. Household savings were 19.8 per cent of GDP in 2019, rising to 22.5 per cent in 2020. However, during the April-June period, when there was a severe lockout across the country, household material savings reached 5.8 per cent of GDP. Which was almost half that of Corona’s predecessor.
PL/KA/PL/28 APR 2021
