पावसाच्या विलंबाने खरीप पिकांच्या पेरणीवर काय परिणाम झाला? केंद्रीय कृषिमंत्र्यांनी संसदेत दिले प्रत्युत्तर

नवी दिल्ली, दि. 24 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) : खरीप पिकांची (Kharif crops)पेरणी काही प्रमाणात पावसाळ्यावर अवलंबून असते. पावसाळ्यात उशीर झाल्यास त्याचा थेट परिणाम खरीप पिकांच्या पेरणी आणि लागवडीवर होतो. सामान्य पावसाळ्यामुळे शेतीची किंमत खाली येते आणि उत्पादन चांगले मिळेल अशी अपेक्षा आहे. हेच कारण आहे की भारतीय उपखंडातील शेतकऱ्यांसाठी आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेसाठी मान्सून महत्त्वपूर्ण आहे.
यावेळी मान्सूनने दोन दिवसांच्या उशीराने म्हणजेच 3 जून रोजी केरळ किनारपट्टी गाठली होती. परंतु यानंतर मान्सूनमध्ये प्रचंड वाढ झाली आणि देशाच्या बर्‍याच भागात ते 7-10 दिवसांपूर्वी पोहोचले. तसेच, पंजाब, हरियाणा, पश्चिम उत्तर प्रदेश, राजस्थान आणि दिल्ली यासारख्या राज्यांना पावसासाठी बराच काळ थांबावे लागले. मान्सूनच्या विलंबाचा परिणाम या भागातील खरीप लागवडीवरही झाला.

सामान्यपेक्षा 5 टक्के कमी पाऊस

5% less rainfall than normal

मान्सूनने वेगाने हजेरी लावली तरीही बर्‍याच भागांमध्ये आवश्यक प्रमाणात पाऊस झाला नाही. मध्य प्रदेशसारख्या राज्यातील बहुतांश जिल्ह्यांमध्ये 21 जुलैपर्यंत सामान्यपेक्षा कमी पाऊस झाला आहे. दुसरीकडे, भारत हवामानशास्त्र विभागाच्या (आयएमडी) नुसार 21 जुलै पर्यंतच्या आकडेवारीवर नजर टाकल्यास नैऋत्य मॉन्सून पाऊस सामान्यपेक्षा 5 टक्के कमी आहे. संसदेमध्ये पावसाळ्यात होणारा उशीर आणि सामान्य पावसापेक्षा कमी पावसावरही प्रश्न विचारण्यात आला.
राज्यसभेच्या सदस्याने लेखी प्रश्न विचारून माहिती मागितली होती की खरीप पिकांवर पावसाळ्यातील दिरंगाईचा काय परिणाम होतो? त्यास उत्तर देताना केंद्रीय कृषिमंत्री नरेंद्रसिंह तोमर म्हणाले की, पेरणी व पुनर्लावणीचे काम अद्याप सुरू असल्याने खरीप पिकांवर उशीरा झालेल्या पावसाळ्याच्या परिणामाचे आकलन करणे घाईचे होईल..

सुरुवातीच्या तेजीनंतर पावसाची प्रगती थांबली होती

The progress of rain had stopped after the initial boom

हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार 21 जुलै पर्यंतच्या नैऋत्य मोसमी पाऊस हा सामान्य पावसाच्या तुलनेत 5 टक्के कमी आहे. ते म्हणाले, “खरीप पिकांच्या उत्पादनाचे मूल्यांकन करणे घाईचे होईल, कारण अद्याप पेरणी चालू आहे.” तोमर म्हणाले की, 1 जूनच्या सामान्य आगमन वेळेच्या तुलनेत मान्सून 3 जूनला केरळमध्ये दाखल झाला होता.
आयएमडीच्या मते, एकदा वेग घेतल्यानंतर पावसाची गती थांबली, 18 जूनपासून जुलैच्या मध्यापर्यंत पावसाळ्यात कोणतीही प्रगती झाली नाही. 13 जुलै नंतर मॉन्सून पुन्हा सक्रिय झाला आणि उत्तर-पश्चिम भारतामध्ये पावसाच्या कारवाया सुरू झाल्या. यामुळे शेतकर्‍यांना मोठा दिलासा मिळाला आणि पिक सुकण्यापासून वाचले. त्याच वेळी, जेथे लावणी-पेरणीचे काम थांबविण्यात आले होते, तेथे देखील तेजी नोंदली.
The sowing of Kharif crops depends to some extent on the monsoon. Delay in monsoon directly affects the sowing and cultivation of Kharif crops. The normal monsoon brings down the cost of agriculture and is expected to bring down production. This is the reason why monsoon is important for farmers in the Indian subcontinent and for the country’s economy.
HSR/KA/HSR/ 24 JULY  2021