पोषक तत्वांच्या अभावामुळे जनावरांमध्ये आजार

नवी दिल्ली, दि. 12 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) : शेतकरी(Farmers) आणि जनावरे एकमेकांचे साथीदार आहेत. पशुधन बळीराजाला केवळ अन्नच पुरवत नाही तर ते त्याच्या उत्पन्नाचे अतिरिक्त स्त्रोत देखील आहे. विशेषतः हरियाणा आणि पंजाब (हरियाणा-पंजाब) (Haryana-Punjab)मध्ये, बहुतेक शेतकरी पशुपालन करतात. अनेक राज्यांच्या पशुपालकांमध्ये काही आधुनिक ज्ञान आणि जागरूकतेच्या अभावामुळे दुभत्या जनावरांमध्ये प्रजनन विकार आणि इतर समस्या येत आहेत.

शेतकऱ्यांचे नुकसान

Loss to farmers

शेतकरी त्यांच्या जमिनीत वर्षातून 2 किंवा 3 पिके घेतात. ज्यामुळे जमिनीच्या आत पौष्टिक कमतरता येतात. यामुळे त्यांनी आता चारा पिकांचे उत्पादन कमी करण्यास सुरुवात केली आहे. यामुळे जनावरांच्या  आरोग्यावर परिणाम होतो. चारा म्हणून वापरले जाणारे पीक वाढवण्यासाठी रासायनिक खतांचा अती वापर अत्यंत हानिकारक ठरत आहे.

शेतीत गोबर(शेण) कमी वापरल्यामुळे समस्या

Problems due to underuse of dung in agriculture

सध्या शेतकरी शेणखताचा कमी वापर करत आहेत. म्हणूनच अनेक राज्यांत प्राण्यांमध्ये पोषणाच्या कमतरतेचे अहवाल आहेत. डॉ.सिंह म्हणाले की, हरियाणातील जवळजवळ प्रत्येक जिल्ह्याच्या प्राण्यांमध्ये पोषणाची कमतरता आढळून आली आहे. शास्त्रज्ञांनी माती आणि प्राण्यांच्या रक्ताचे नमुने घेऊन आणि तपासणी करून ही माहिती प्राप्त केली आहे. कोणत्याही घटकाची कमतरता आधी जमिनीत येते आणि  नंतर झाडांच्या आत आणि नंतर प्राण्यांमध्ये… हे चक्र पुढे चालते.

प्राण्यांच्या प्रजननक्षमतेवर परिणाम

Impact on animal fertility

हरियाणातील रोहतक जिल्ह्यातील प्राण्यांसाठीही विशेष माहिती मिळवण्यात आली. यासाठी शास्त्रज्ञांकडून प्राण्यांच्या केसांचे आणि रक्ताचे नमुने घेण्यात आले. हरियाणा कृषी विद्यापीठाच्या पशु-पोषण प्रयोगशाळेत याची चाचणी घेण्यात आली. ज्यामध्ये असे आढळून आले की कॅल्शियम, फॉस्फरस, मॅंगनीज, तांबे आणि जस्त यांची कमतरता 50 ते 90 टक्के आहे. ज्यामुळे जनावरांमध्ये प्रजननाची समस्या निर्माण होत आहे. याशिवाय दुधाचे उत्पादन कमी होत आहे.
Farmers and cattle herders have companions. Livestock not only provides food to Baliraja but is also an additional source of his income. Especially in Haryana and Punjab (Haryana-Punjab), most farmers rear animal husbandry. The lack of some modern knowledge and awareness among cattle herders in many states is causing fertility disorders and other problems in dairy animals.
HSR/KA/HSR/ 12 August  2021