यंदा बटाट्याचे होणार भरघोस उत्पादन; शेतकऱ्यांना फटका बसण्याची शक्यता!
नवी दिल्ली, दि. 2 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) : भाज्यांचा राजा बटाट्याचे नवीन पीक शेतातून येऊ लागले आहे. त्यामुळे बटाट्याच्या किंमतीत घसरण आली आहे. देशातील सर्वात बटाटा पट्टा असलेल्या यूपीमध्ये त्याचा दर 6 ते 7 रुपये किलोपर्यंत पोहोचला आहे. दिल्ली आणि त्याच्या आसपासच्या शहरांमध्ये त्याची किरकोळ किंमत (The price of potatoes) दहा रुपये किलोपर्यंत झाली आहे. तर, यावेळी डिझेल, खत, बियाण्यांच्या किंमती वाढल्यामुळे शेतकर्यांना लागत अधिक लागली आहे. दरम्यान, विक्रमी उत्पादनांच्या अंदाजांनीही शेतकऱ्यांची झोप उडाली आहे. यामुळे बटाटे स्वस्त होतील अशी अपेक्षा आहे. तसेच, सरकार म्हणत आहे की शेतकऱ्यांनी चिंता न करता झालेले उत्पादन कोल्ड स्टोअरमध्ये ठेवावे आणि ते चांगल्या किंमती मिळायला लागल्या की विकण्यास काढावे..
राष्ट्रीय फलोत्पादन मंडळाच्या म्हणण्यानुसार 1 मार्च रोजी लखनौमध्ये बटाट्याची मॉडेल किंमत 615 रुपये क्विंटल होती. शिमला येथे 1400 आणि वाराणसीमध्ये 800 रुपये क्विंटल होती. चंदीगडमध्ये 600 रुपये आणि डेहराडूनमध्ये 650 रुपये किंमत होती. ऑनलाइन मॉडेल ई-नाम (ई-एनएएम) ची पंजाबच्या जालंधर मंडीमध्ये मॉडेल किंमत 520 रुपये आहे. मुरादाबाद मंडईमध्ये ती 385 ते 510 रुपये क्विंटलला विकली गेली. हे शेतकर्यांच्या किंमतीपेक्षा कमी आहे. तर ऑक्टोबर-नोव्हेंबर 2020 मध्ये बटाटे दर 50-55 रुपये किलोवर पोहचले होते.
बटाटा लागवडीवर किती खर्च येतो?
पश्चिम बंगालच्या कूचबिहार येथील उत्तर बंगा कृषी विद्यापीठाचे कुलगुरू सुप्रसिद्ध बटाटा वैज्ञानिक आणि एस के चक्रवर्ती यांनी सांगितले की प्रति क्विंटल उत्पादन खर्च सुमारे 700-800 रुपये आहे. सध्या भारतात बटाट्याचा वापर सुमारे 50 कोटी टन्स आहे. याच्या आसपासच उत्पादनही आहे. एक शेतकरी 1 हेक्टरवर 50 क्विंटलपर्यंत बटाटे पिकवतो आणि काही 25 वरच राहतो.. तर त्याची राष्ट्रीय सरासरी 28-30 क्विंटल आहे. त्यानुसार, वेगवेगळ्या शेतकर्यांची किंमत देखील भिन्न असू शकते.
कोण ऐकणार शेतकर्यांच्या व्यथा
तसेच, बटाटा उत्पादक शेतकरी समिती, आग्रा मंडळाचे सरचिटणीस आमिर चौधरी यांचे म्हणणे आहे की, यंदा बटाटा उत्पादन खर्च प्रति क्विंटल सुमारे 1200 रुपये झाला आहे. कारण 2020 मध्ये बियाण्याची किंमत त्याच्या प्रती किलोच्या सर्वोच्च पातळीपर्यंत होती. खताचे दरही लक्षणीय वाढले आहेत. गतवर्षीच्या तुलनेत डिझेलच्या दरात प्रतिलिटर 18-20 रुपयांनी वाढ झाली आहे. अशा परिस्थितीत सरकारनेही किमान आधारभूत किंमती (MSP) ठरवाव्यात, तेही किमान 1400 रुपये क्विंटल, अन्यथा शेतकऱ्याला खूप नुकसान सोसावे लागेल.
किती साठवण क्षमता?
उत्तर प्रदेशचे बागायती संचालक डॉ. आरके तोमर यांनी सांगितले की, राज्यात यावर्षी 160 लाख मेट्रिक टन बटाटा उत्पादन होण्याचा अंदाज आहे. तर मागील वर्षी ते 140 लाख मेट्रिक टन होते. शेतकऱ्यांना घाबरून जाण्याची गरज नाही. आमच्याकडे 1919 कोल्ड स्टोरेज आहे, ज्याची साठवण क्षमता 155 लाख मेट्रिक टन आहे. म्हणून शेतकऱ्यांनी जास्तीत जास्त बटाटे कोल्ड स्टोअरमध्ये ठेवावे आणि त्यांना चांगल्या किंमतीत बाहेर काढावे. 2020 मध्ये उत्तर प्रदेशमधील कोल्ड स्टोअरमध्ये 98 लाख मेट्रिक टन बटाटे ठेवले होते.
उत्पन्न किती आहे?
केंद्रीय कृषी मंत्रालयाच्या अहवालानुसार शेतकरी सध्या 22 लाख हेक्टर क्षेत्रात बटाट्यांची लागवड करीत आहेत. सन 2019-20 मध्ये 508.57 लाख टन बटाट्याचे उत्पादन झाले. ज्यामध्ये यूपीमध्ये सर्वाधिक हिस्सा 27.54 टक्के, पश्चिम बंगालचा 25.88 टक्के आणि बिहारचा हिस्सा 15.16 टक्के होता.
भारतातून बटाटा निर्यात
कृषी मंत्रालयाच्या अधिकाऱ्याने सांगितले की, एकूण उत्पादनापैकी निम्मे म्हणजे 214.25 लाख टन बटाटे कोल्ड स्टोरेजमध्ये ठेवले. 2020 मध्ये जानेवारी ते जून या काळात भारताने 1,47,009 टन बटाटे निर्यात करुन 262.98 कोटी रुपये कमावले. तर 2019 मध्ये आम्ही 4,32,895 टन बटाटे निर्यात करून 547.14 कोटी रुपये कमावले होते.
HSR/KA/HSR/ 2 MARCH 2021