वैनगंगा – नळगंगा नदीजोड प्रकल्प हिवाळी अधिवेशनात मंजूर ?
नागपूर, दि. 28 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) : विदर्भातील सुजलाम – सुफलामकारक वैनगंगा – नळगंगा नदी जोड प्रकल्पाने सर्व अडथळे यशस्वीपणे पार केले आहेत. नागपूर येथे होणाऱ्या हिवाळी अधिवेशनात या प्रकल्पाला प्रशासकीय मान्यता मिळणे अपेक्षित आहे. या आंतर
लिंकिंग प्रकल्पांसाठी आवश्यक मंजुरी जवळपास निश्चित झाली असून, महाराष्ट्र सरकार कधीही या प्रकल्पाची घोषणा करू शकते.
सुमारे 3-4 महिन्यांपूर्वी अकोल्यातील एका सभेत उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी आपण दिलेली आश्वासने लवकरच पूर्ण करू असे सांगितले होते. 3 नोव्हेंबर 2014 रोजीच्या एका पत्रात, जलसंपदा विभागाने राष्ट्रीय जल विकास एजन्सी, जल संसाधन मंत्रालय, नदी विकास आणि गंगा संवर्धन, भारत सरकार यांना वैनगंगा-नळगंगा आंतरलिंकिंग प्रकल्पाचा अहवाल तयार करण्यासाठी सूचित केले अशी माहिती जलतज्ञ डॉ प्रवीण महाजन यांनी दिली आहे.
महाराष्ट्र शासनाच्या राज्यस्तरीय तांत्रिक सल्लागार समितीला सविस्तर अहवाल प्राप्त झाल्यानंतर प्रकल्पाची अंमलबजावणी होईल. आवश्यक अभ्यास करून सरकारने यापूर्वी २७ फेब्रुवारी २०२३ रोजी या प्रकल्पाला परवानगी दिली होती. तथापि, आता असे आढळून आले आहे की 23 नोव्हेंबर रोजी झालेल्या बैठकीत एक अट नुकतीच पूर्ण करण्यात आली आहे. शिवाय, अधिनियम-2005 च्या कलम 11 (f) नुसार मुंबईतील महाराष्ट्र जलसंपत्ती नियामक प्राधिकरणाची मंजुरी आवश्यक आहे. प्रकल्प जल वैज्ञानिक ईर्ष्या हवाला व्यवहार्यतेसाठी किमान 1.5 बीसी गुणोत्तर असावे.
त्याप्रमाणे हा अडथळा सुध्दा दूर करण्यात आला असे डॉ. महाजन म्हणाले.
पाणी उपलब्धता ही 63 टक्के विश्र्वासहतेने 1772 दलघमी पाणी उपलब्ध आहे. प्रत्यक्षात यापेक्षा 3 पट पाणी वाहून जात. असल्याने हा प्रश्‍नच नव्हता, परंन्तु शासकीय कामकाजात कागदी घोडे काळे करावे लागत असतात. आता ते सर्व सोपस्कारही पूर्ण झालेत. भविष्यातही या खो-यात पाण्याची चणचण जाणविणार नसल्याने हा प्रकल्प शंभर टक्के होणार यात शंका नाही. याकरीता 2-3 बैठका होवून सुधारीत पाणी उपलब्धता प्रमाणपत्र आणि प्रकल्प रेशिओ या दोन्ही अडचणी नाशिकच्या बैठकीत दूर करून या सर्व तांत्रिक अडचणी दूर करण्यात आल्याने आता प्रकल्प पूर्णत्वास जाण्यासाठी सज्ज आहे. कोणत्याही क्षणी हा प्रस्ताव मंत्रीमंडळाच्या समोर येईल अन क्षणाचाही विलंब न लागता विदर्भातील भाग्यरेखा लिहिल्या जाईल असा विश्वास डॉ प्रवीण महाजन यांनी व्यक्त केला आहे.
3 लाख 71 हजार 277 हेक्‍टर असलेला हा भव्य दिव्य नदीजोड प्रकल्पासाठीची प्रशासकीय मान्यता प्राप्त होण्यासाठी आता काही घंटेच बाकी आहेत. माझ्या मनातील ड्रीम प्रकल्प म्हणून, मी प्रथम मागणीकर्ता म्हणून माझ्यासाठी निश्‍चितच आनंदाची बातमी आहे.
या प्रकल्पामुळे वैनगंगा नदीचे पाणी विदर्भात आणले जाईल. एकूण 1772 दलघमी पाणी उपलब्ध होणार असून, 1286 दलघमी सिंचनासाठी आरक्षित आहे. यातील ३२ दलघमी घरगुती वापरासाठी तर ३९७ दलघमी औद्योगिक वापरासाठी वापरण्यात येणार आहेत. याशिवाय वैनगंगेतून नळगंगेत पाणी हस्तांतरण करताना ५७ दलघमी वाया जाणार आहेत. वैनगंगा आणि नळगंगा दरम्यानचा आंतरलिंक कालवा 426.542 किमी लांबीचा असेल आणि पाणी थेट बुलढाणा जिल्ह्यातील नळगंगेला जाईल. या कालव्यामध्ये 41 साठवण तलावांना पाणीपुरवठा करणारे जोडणारे कालवे देखील असतील. यातील 31 तलाव नव्याने बांधले जाणार आहेत, तर उर्वरित 10 पूर्वीपासून अस्तित्वात आहेत अशी माहिती ही त्यांनी दिलीML/KA/PGB 28 Nov 2023
