सरकार करणार ब्रिटिशकालीन ‘शकुंतला’ रेल्वेचे अधिग्रहण
नागपूर, दि. ३० (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) : दिडशे वर्ष आपल्या देशावर राज्य करणाऱ्या ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी निर्माण केलेल्या वारसा स्थळे आणि वस्तू देशभर विखुरल्या आहेत. त्यातीलच एक ब्रिटीशकालिन वारसा वस्तू म्हणजे विदर्भातील यवतमाळ जिल्ह्यातील शकुंतला रेल्वे. देशातील ब्रिटीश काळातील रेल्वे नेटवर्कची शेवटची खूण इतिहासजमा होणार आहे. भारतीय रेल्वे ब्रिटिश कंपनी क्लिक-निक्सनने बांधलेली शकुंतला रेल्वे विकत घेणार आहे. हा विभाग आता सेंट्रल प्रोव्हिन्सेस रेल्वे कंपनी (सीपीआरसी) च्या मालकीचा आहे. महाराष्ट्रातील यवतमाळ आणि अचलपूर दरम्यान १९१६ मध्ये बांधलेला ट्रॅक १८८ किमी लांबीचा आहे. त्या वेळी कापूस पट्ट्यासाठी या मार्गावरून मालगाड्या आणि प्रवासी गाड्या धावत असत. यापैकी एक शकुंतला एक्सप्रेस देखील होती. म्हणून तिला शकुंतला रेल्वे असे नाव पडले. १९५२ मध्ये रेल्वेचे राष्ट्रीयीकरण झाले, परंतु हा ट्रॅक वेगळा राहिला.
२०१६ मध्ये, १५,००० कोटी रुपये खर्चून हा नॅरोगेज ट्रॅक ताब्यात घेऊन ब्रॉडगेजमध्ये रूपांतरित करण्याची योजना आखण्यात आली. त्यामुळे जुलै २०१७ मध्ये यवतमाळ-मूर्तिजापूर विभाग आणि एप्रिल २०१९ मध्ये मूर्तिजापूर-अचलपूर विभागावरील सेवा रद्द करण्यात आली. तेव्हापासून हा ट्रॅक बंद आहे. अधिग्रहण प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, तो ब्रॉडगेजमध्ये रूपांतरित केला जाईल.
देशाच्या स्वातंत्र्यानंतरही या ट्रॅकची मालकी अजूनही ब्रिटनच्या एका खाजगी कंपनीकडे आहे. कंपनी स्वतः हा ट्रॅक चालवते. १९४७ मध्ये जेव्हा देश स्वतंत्र झाला तेव्हा भारतीय रेल्वेने या कंपनीसोबत एक करार केला, ज्याअंतर्गत आजही भारतीय रेल्वे दरवर्षी कंपनीला रॉयल्टी देते.
SL/ML/SL
30 March 2025
