पर्यावरणतज्ज्ञ वाल्मीक थापर यांचे निधन

नवी दिल्ली, ३१ : भारताचे प्रसिद्ध पर्यावरणतज्ज्ञ आणि व्याघ्रसंवर्धन कार्यकर्ते वाल्मिक थापर (७३ ) यांचे आज सकाळी निधन झाले. ते गेल्या काही महिन्यांपासून कर्करोगाशी झुंज देत होते. आज दुपारी दिल्लीतील लोदी इलेक्ट्रिक स्मशानभूमीत त्यांच्या पार्थिवावर अंतिम संस्कार करण्यात आले.

व्याघ्रसंवर्धन क्षेत्रातील योगदान
वाल्मिक थापर यांनी पाच दशकांहून अधिक काळ व्याघ्रसंवर्धनासाठी समर्पित केला. त्यांनी राजस्थानच्या रणथंभोर राष्ट्रीय उद्यानात व्याघ्रसंवर्धनासाठी मोठे कार्य केले, आणि भारताच्या व्याघ्रसंवर्धन धोरणावर प्रभाव टाकला. १९८८ मध्ये त्यांनी रणथंभोर फाउंडेशनची स्थापना केली, जी समुदाय-आधारित वनसंवर्धनावर लक्ष केंद्रित करणारी संस्था आहे.

साहित्य आणि संशोधन कार्य
थापर यांनी ३० हून अधिक पुस्तके लिहिली, ज्यामध्ये “Land of the Tiger” आणि “Tiger Fire: 500 Years of the Tiger in India” यांचा समावेश आहे. त्यांनी BBC साठी “Land of the Tiger” या माहितीपटाचे सह-निर्मिती आणि सादरीकरण केले, ज्याने भारतीय उपखंडातील जैवविविधतेवर प्रकाश टाकला.

राजकीय आणि सामाजिक प्रभाव
२००५ मध्ये UPA सरकारने त्यांना “Tiger Task Force” मध्ये नियुक्त केले, जे सरिस्का व्याघ्र प्रकल्पातील व्याघ्रसंख्या घटल्यानंतर स्थापन करण्यात आले होते. त्यांनी व्याघ्रसंवर्धनासाठी कठोर कायदे आणि मानवी हस्तक्षेप कमी करण्याची मागणी केली. त्यांनी पर्यावरणीय पर्यटनाला प्रोत्साहन देण्याची भूमिका घेतली, आणि संवर्धनासाठी वैज्ञानिक, कार्यकर्ते, गावकरी आणि प्रशासकीय अधिकारी यांना एकत्र आणण्याचा प्रयत्न केला.

काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी त्यांना श्रद्धांजली वाहताना सांगितले की, “भारतातील व्याघ्रसंवर्धन क्षेत्रातील एक महान व्यक्तिमत्त्व हरपले आहे.” माजी पर्यावरण मंत्री जयराम रमेश यांनी सांगितले की, “आजचे रणथंभोर हे त्यांच्या अथक प्रयत्नांचे प्रतीक आहे.”