GST आकारणीत मोठा बदल, या वस्तू झाल्या स्वस्त
नवी दिल्ली, दि. ४ : भारत सरकारच्या जीएसटी परिषदेनं २२ सप्टेंबर २०२५ पासून लागू होणाऱ्या नवीन जीएसटी दरांचे सुधारित धोरण जाहीर केले आहे. यामध्ये अनेक दैनंदिन वस्तूंवर कर कमी करून त्या स्वस्त करण्यात आल्या आहेत, तर काही लक्झरी आणि ‘सिन गुड्स’वर कर वाढवून त्या महाग झाल्या आहेत. हे बदल GST 2.0 च्या अंतर्गत करण्यात आले असून, यामध्ये पूर्वीच्या ५%, १२%, १८% आणि २८% या चार टप्प्यांच्या कर संरचनेऐवजी ५% आणि १८% या दोन मुख्य टप्प्यांची सोपी रचना स्वीकारण्यात आली आहे. काही विशिष्ट वस्तूंवर ४०% कर दर लागू करण्यात आला आहे.
स्वस्त झालेल्या वस्तू:
नवीन कर संरचनेनुसार, अनेक दैनंदिन वापराच्या वस्तूंवर जीएसटी दर कमी करण्यात आले आहेत:
दुधाचे प्रकार: UHT दूध, सोया दूध, वनस्पतीजन्य दूध – आता ५% किंवा करमुक्त
भारतीय ब्रेड: रोटी, पराठा, पोळी, पिझ्झा बेस – पूर्णपणे करमुक्त
दुग्धजन्य पदार्थ: तूप, लोणी, चीज, पॅकबंद पनीर – १२% वरून ५% जीएसटी
नित्य वापराच्या वस्तू: केसांचे तेल, टूथपेस्ट, साबण, शेव्हिंग क्रीम – आता ५% जीएसटी
मुलांचे उत्पादने: फीडिंग बॉटल, नॅपकिन्स – १२% वरून ५%
वैद्यकीय उपकरणे आणि औषधे: सर्व औषधांवर ५% जीएसटी, तर ३३ जीवनरक्षक औषधांवर शून्य कर
कृषी उपकरणे: स्प्रिंकलर, थ्रेशर, ड्रिप सिंचन प्रणाली – १२% वरून ५%
दुचाकी (३५०cc पर्यंत): २८% वरून १८% – Hero Splendor, Honda Activa यांसारख्या बाईक्स स्वस्त
महाग झालेल्या वस्तू:
काही वस्तूंवर कर वाढवून त्यांना महाग करण्यात आले आहे, विशेषतः लक्झरी आणि आरोग्यास हानिकारक वस्तूंवर:
लक्झरी दुचाकी (३५०cc पेक्षा जास्त): ४०% जीएसटी – Royal Enfield, Harley-Davidson महाग
तंबाखूजन्य पदार्थ: गुटखा, सिगारेट, बीडी – २८% + सेस ऐवजी थेट ४०% जीएसटी
कार्बोनेटेड आणि साखरयुक्त पेये: ४०% जीएसटी – कोल्ड ड्रिंक्स महाग
लक्झरी वाहने, यॉट्स, वैयक्तिक विमान: ४०% जीएसटी
कोळसा आणि ऊर्जा उत्पादने: जीएसटी दर वाढवण्यात आले, यामुळे वीज दरात वाढ होण्याची शक्यता
या जीएसटी सुधारणा सामान्य नागरिकांसाठी दिलासा देणाऱ्या आहेत, कारण अनेक आवश्यक वस्तू स्वस्त झाल्या आहेत. दुसरीकडे, लक्झरी आणि आरोग्यास अपायकारक वस्तूंवर कर वाढवून त्यांचा वापर कमी करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे. या बदलांमुळे देशातील कर प्रणाली अधिक सुलभ आणि पारदर्शक होईल, असा सरकारचा विश्वास आहे.
SL/ML/SL
