आयुर्वेदाचा शालेय, महाविद्यालयीन अभ्यासक्रमात होणार समावेश
नवी दिल्ली, दि. २९ : भारतीय पारंपरिक ज्ञान प्रणालीला आधुनिक शिक्षणात स्थान देण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल उचलण्यात आले आहे. केंद्र सरकारने आयुर्वेदासारख्या प्राचीन भारतीय वैद्यकीय प्रणालीचा समावेश शालेय आणि महाविद्यालयीन अभ्यासक्रमात करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामुळे विद्यार्थ्यांना आयुर्वेदाचे मूलभूत ज्ञान लहान वयातच मिळेल आणि भारतीय वैद्यकीय परंपरेबाबत जागरूकता वाढेल.
राष्ट्रीय शिक्षण धोरण २०२० अंतर्गत पारंपरिक ज्ञान, स्थानिक औषधी वनस्पती, आरोग्यविषयक जीवनशैली आणि योग यांचा अभ्यासक्रमात समावेश करण्याची शिफारस करण्यात आली होती. त्यानुसार, आता NCERT आणि UGC यांच्या सहकार्याने आयुर्वेदाशी संबंधित विषय शालेय स्तरावर विज्ञान आणि आरोग्य शिक्षणात, तर महाविद्यालयीन स्तरावर निवडक अभ्यासक्रमांमध्ये समाविष्ट केले जातील.
शालेय स्तरावर काय शिकवले जाईल?
विद्यार्थ्यांना आयुर्वेदातील पंचमहाभूत सिद्धांत, आहार-विहाराचे तत्त्व, स्थानिक औषधी वनस्पतींचे उपयोग, आणि ऋतूचर्या यासारख्या संकल्पनांची ओळख करून दिली जाईल. हे विषय विज्ञान, पर्यावरण आणि आरोग्य शिक्षणाशी एकत्रित करून शिकवले जातील.
महाविद्यालयीन अभ्यासक्रमात काय समाविष्ट होईल?
UGC अंतर्गत काही निवडक पदवी आणि पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांमध्ये आयुर्वेद, योग, आणि आयुष प्रणालीशी संबंधित निवडक विषय ऐच्छिक स्वरूपात उपलब्ध होतील. यामध्ये आयुर्वेदाचा इतिहास, तत्त्वज्ञान, औषधी वनस्पतींचा अभ्यास, आणि आधुनिक आरोग्य व्यवस्थेशी त्याचे संबंध यांचा समावेश असेल.
शिक्षण मंत्रालयाने स्पष्ट केले आहे की, या अभ्यासक्रमांचा उद्देश विद्यार्थ्यांमध्ये भारतीय ज्ञान परंपरेबाबत अभिमान निर्माण करणे आणि आरोग्यविषयक शाश्वत जीवनशैलीचा प्रचार करणे आहे. यामुळे भविष्यात आयुर्वेद संशोधन आणि उद्योजकतेला चालना मिळण्याची शक्यता आहे.
हा निर्णय शिक्षण क्षेत्रात एक सकारात्मक बदल घडवणारा ठरणार असून भारतीय परंपरेचा आधुनिक शिक्षणाशी समन्वय साधण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिला जात आहे.
