रजोनिवृत्ती दरम्यान आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी?
मुंबई, दि. 29 (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) :
रजोनिवृत्ती (Menopause) हा प्रत्येक महिलेच्या आयुष्यातील एक नैसर्गिक टप्पा असतो. सुमारे ४५ ते ५५ वर्षांच्या दरम्यान हा टप्पा येतो आणि त्यामुळे शारीरिक व मानसिक आरोग्यावर मोठा प्रभाव पडतो. या काळात महिलांना अनेक शारीरिक बदल जाणवतात, जसे की मासिक पाळी थांबणे, हार्मोन्समध्ये बदल, हाडे कमकुवत होणे आणि मानसिक तणाव वाढणे. त्यामुळे रजोनिवृत्ती दरम्यान आरोग्याची योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे.
१. संतुलित आहार घ्या
रजोनिवृत्ती दरम्यान शरीरातील इस्ट्रोजेन हार्मोन कमी होतो, ज्याचा परिणाम हाडांवर आणि चयापचयावर होतो. म्हणूनच, योग्य आहार घेणे खूप महत्त्वाचे आहे.
✔ कॅल्शियमयुक्त पदार्थ: दूध, दही, पनीर, बदाम आणि हिरव्या पालेभाज्या खाव्यात.
✔ प्रथिनयुक्त आहार: अंडी, मासे, सोयाबीन आणि डाळी यांचा आहारात समावेश करावा.
✔ ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड: आवळा, अक्रोड, फ्लॅक्ससीड्स आणि मच्छी यांचा आहारात समावेश करावा.
✔ साखर आणि चरबी टाळा: वजन वाढणे टाळण्यासाठी गोड पदार्थ आणि जास्त तेलकट अन्न कमी खावे.
२. नियमित व्यायाम करा
रजोनिवृत्ती दरम्यान वजन वाढण्याची शक्यता जास्त असते. तसेच हाडे आणि स्नायू कमकुवत होऊ शकतात. यासाठी नियमित व्यायाम करणे महत्त्वाचे आहे.
✅ योग आणि ध्यान: मानसिक तणाव कमी करण्यासाठी प्राणायाम आणि ध्यान फायदेशीर आहे.
✅ वजन उचलण्याचा व्यायाम: हाडांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी हलक्या वजनाचा व्यायाम उपयुक्त ठरतो.
✅ चालणे आणि सायकलिंग: हृदयाच्या आरोग्यासाठी चालणे आणि सायकलिंग उपयुक्त आहे.
३. मानसिक आरोग्याकडे लक्ष द्या
रजोनिवृत्ती दरम्यान मूड स्विंग्स, चिडचिड, तणाव आणि झोपेच्या समस्या जाणवू शकतात.
✔ कुटुंब आणि मित्रांसोबत संवाद साधा – मानसिक आधार मिळतो.
✔ नवीन छंद जोडा – वाचन, संगीत, प्रवास किंवा चित्रकला यासारख्या छंदांमध्ये स्वतःला गुंतवून ठेवा.
✔ झोपेचे वेळापत्रक ठेवा – दररोज ७-८ तास झोप घेतल्याने ताजेतवाने वाटते.
४. डॉक्टरांचा सल्ला घ्या
✔ हॉर्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी (HRT) – काही महिलांसाठी उपयुक्त ठरू शकते, पण ती डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच घ्यावी.
✔ हाडांच्या घनतेची तपासणी – ऑस्टिओपोरोसिस टाळण्यासाठी नियमित तपासणी आवश्यक आहे.
✔ वार्षिक आरोग्य तपासणी करा – हृदयविकार, मधुमेह, थायरॉईड यासारख्या समस्यांची वेळेत काळजी घ्या.
निष्कर्ष:
रजोनिवृत्ती ही स्त्रियांच्या आयुष्यातील एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे आणि त्याचा सामना सकारात्मक दृष्टिकोनाने करणे आवश्यक आहे. संतुलित आहार, नियमित व्यायाम, मानसिक आरोग्याची काळजी आणि वैद्यकीय सल्ला घेऊन रजोनिवृत्तीचा काळ सहज पार करता येऊ शकतो.
ML/ML/PGB 29 Feb 2025
