आदित्य एल १ मोहिमेतील संशोधन विद्यार्थ्यांसाठी होणार खुले

मुंबई, दि. ३० : भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (इस्रो)ने ‘आदित्य एल-१’ मोहिमेतील संशोधन विद्यार्थ्यांसाठी खुले करण्याचा निर्णय घेतला आहे, ज्यामुळे देशातील युवा संशोधकांना सूर्याच्या अभ्यासात थेट सहभाग घेता येणार आहे. भारतातील पहिली सौर वेधशाळा असलेल्या आदित्य एल-१ मोहिमेने सूर्याच्या बाह्य वातावरणाचा अभ्यास करण्यासाठी लँगरेंज पॉइंट-१ (L1) वर यशस्वीपणे स्थान प्राप्त केले आहे. हे यान पृथ्वीपासून सुमारे १५ लाख किलोमीटर अंतरावर स्थिरावले असून, ते सूर्याच्या कोरोना, सौर वाऱ्यांचे स्वरूप, चुंबकीय क्षेत्र आणि सौर कार्यचक्राचा पृथ्वीवरील परिणाम यांचा सखोल अभ्यास करत आहे.

इस्रोने या मोहिमेतील संशोधन डेटा विद्यार्थ्यांसाठी खुले करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे विज्ञान, तंत्रज्ञान, अभियांत्रिकी आणि गणित (STEM) क्षेत्रातील विद्यार्थ्यांना प्रत्यक्ष अंतराळ संशोधनात सहभागी होण्याची संधी मिळणार आहे. आदित्य एल-१ मोहिमेतील उपकरणांनी गोळा केलेला डेटा, निरीक्षणे आणि विश्लेषण विद्यार्थ्यांना उपलब्ध करून दिला जाणार आहे, जेणेकरून ते स्वतंत्रपणे अभ्यास, प्रकल्प आणि संशोधन करू शकतील.

ही संधी विद्यार्थ्यांना केवळ ज्ञानवृद्धीच नव्हे तर भारतीय अंतराळ संशोधनात योगदान देण्याची प्रेरणा देईल. इस्रोच्या या उपक्रमामुळे देशातील शैक्षणिक संस्था, विद्यापीठे आणि संशोधन केंद्रांमध्ये सौर भौतिकशास्त्राच्या अभ्यासाला चालना मिळेल. विद्यार्थ्यांना सूर्याच्या विविध घटकांवर आधारित डेटा वापरून सिम्युलेशन, विश्लेषण आणि नवीन निष्कर्ष काढण्याची संधी मिळेल.

विशेष म्हणजे, आदित्य एल-१ मोहिमेचा डेटा ऑनलाइन पोर्टलवर टप्प्याटप्प्याने उपलब्ध करून दिला जाणार आहे. इस्रोने यासाठी एक विशेष प्लॅटफॉर्म तयार केला असून, त्यावर नोंदणी करून विद्यार्थी आणि संशोधक डेटा डाउनलोड करू शकतील. यासोबतच मार्गदर्शक साहित्य, विश्लेषणासाठी सॉफ्टवेअर टूल्स आणि प्रशिक्षण सत्रेही आयोजित केली जाणार आहेत.

ही मोहिम विद्यार्थ्यांसाठी एक अनमोल शैक्षणिक संधी ठरणार असून, भारताच्या अंतराळ संशोधन क्षेत्रात नव्या पिढीचा सहभाग वाढवण्यास मदत करणार आहे. इस्रोचा हा उपक्रम जागतिक स्तरावरही अभिनंदनीय मानला जात आहे, कारण तो विज्ञान शिक्षण आणि संशोधनाला लोकाभिमुख बनवतो.

SL/ML/SL