वैज्ञानिकांनी भारतात शोधला जगातील सर्वात दुर्मिळ रक्तगट

भारत आणि ब्रिटनच्या वैज्ञानिकांनी ‘CRIB’ नावाचा एक नवीन आणि अत्यंत दुर्मिळ मानवी रक्तगट शोधला आहे. या शोधामुळे गंभीर आजारांवरील उपचार, गर्भाशयाच्या निदानाची प्रक्रिया आणि जागतिक रक्तदानासाठीच्या नियमांमध्ये मोठी प्रगती होण्याची शक्यता आहे. कर्नाटकातील कोलार येथील एका 38 वर्षीय महिलेमध्ये हा अनोळखी रक्तगट आढळला आहे. यानंतर त्याला ‘CRIB’ असे औपचारिक नाव देण्यात आले. हा जगातील सर्वात दुर्मिळ रक्तगट मानला जात आहे, कारण आतापर्यंत केवळ एकाच व्यक्तीमध्ये तो सापडला आहे.

डॉक्टरांनी दिलेल्या माहितीनुसार, बहुतेक लोक ABO आणि Rh रक्तगट प्रणालींना ओळखतात, परंतु जगात एकूण 47 आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यताप्राप्त रक्तगट प्रणाली आहेत, ज्या प्रत्येक विशिष्ट ॲन्टिजेनवर आधारित आहेत. या महिलेच्या बाबतीत, तिच्या रक्ताने सर्व ज्ञात नमुन्यांशी असंगती दर्शवली होती. हे एक महत्त्वाचे धोक्याचे चिन्ह होते. 20 नातेवाईकांची तपासणी केल्यानंतरही कोणताही जुळणारा नमुना सापडला नाही, ज्यामुळे संशोधकांना हा पूर्णपणे अनोळखी रक्तगट असल्याचे वाटले. तपासणीत ‘क्रोमर’ रक्तगट प्रणालीमध्ये एक अज्ञात ॲन्टिजेन आढळला, जो यापूर्वी कधीही नोंदवला गेला नव्हता

‘CRIB’ हा एक नवीन आणि अत्यंत दुर्मिळ रक्तगट आहे, जो सामान्यपणे ओळखल्या जाणाऱ्या ABO आणि Rh प्रणालीच्या बाहेर आहे. हा रक्तगट INRA (Indian Rare Antigen) प्रणालीमध्ये वर्गीकृत करण्यात आला आहे, ज्याला 2022 मध्ये इंटरनॅशनल सोसायटी ऑफ ब्लड ट्रान्सफ्यूजनने (ISBT) अधिकृत मान्यता दिली होती.

CR – ‘क्रोमर’ (Cromer) रक्तगट प्रणाली, ज्यामध्ये त्याचे वर्गीकरण केले आहे.
IB – ‘इंडिया, बेंगळूरू’ (India, Bengaluru), जिथे हा शोध लागला.
या रक्तगटाची खास गोष्ट म्हणजे, बहुतेक लोकांमध्ये असलेले ‘उच्च-प्रचलन ॲन्टिजेन’ (high-prevalence antigen) यात नाही. त्यामुळे या रक्तगटाच्या लोकांना रक्त देणे खूप अवघड आहे, कारण केवळ ‘CRIB-निगेटिव्ह’ (CRIB-negative) रक्तच त्यांना देता येते. यामुळे, या रक्तगटाचे डोनर (Donor) मिळवणे अत्यंत दुर्मिळ आहे.