शिवसेना, राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षचिन्ह वादावर अंतिम सुनावणी या दिवशी

मुंबई, दि. १२ : आज सर्वोच्च शिवसेना (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे गट) यांनी दाखल केलेली याचिका सुनावणीसाठी आली होती. या याचिकेत निवडणूक आयोगाने एकनाथ शिंदे गटाला अधिकृत शिवसेना म्हणून मान्यता देऊन त्यांना ‘धनुष्यबाण’ हे निवडणूक चिन्ह दिल्याच्या निर्णयाला आव्हान करण्यात आले आहे. न्यायमूर्ती सूर्यकांत आणि न्यायमूर्ती जॉयमल्या बागची यांच्या खंडपीठासमोर ही याचिका मांडण्यात आली.

खंडपीठाने यासोबतच राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाच्या (शरद पवार गट) याचिकेवरही विचार करण्यास सहमती दर्शवली आहे. या याचिकेत निवडणूक आयोगाने अजित पवार गटाला अधिकृत NCP म्हणून मान्यता देऊन त्यांना पक्षाचे चिन्ह दिल्याचा निर्णय आव्हान करण्यात आला आहे. न्यायालयाने निरीक्षण केले की या दोन्ही प्रकरणांतील कायदेशीर मुद्दे सारखे आणि परस्परांशी संबंधित आहेत, त्यामुळे त्यांची एकत्रितपणे सुनावणी केली जाईल.

न्यायालयाने स्पष्ट केले की २१ जानेवारी २०२६ रोजी सकाळी ११.३० वाजता या प्रकरणांची सुनावणी सुरू होईल. तसेच, जर सुनावणी पुढे चालू ठेवण्याची गरज भासली तर २२ जानेवारीलाही महत्त्वाची प्रकरणे सूचीबद्ध करू नयेत, असे निर्देश कोर्ट मास्टरला देण्यात आले आहेत. या सुनावणीदरम्यान वरिष्ठ वकील डॉ. अभिषेक मनु सिंघवी आणि इतर नामांकित वकील युक्तिवाद करतील अशी अपेक्षा आहे.

पक्षचिन्ह वादांची पार्श्वभूमी

शिवसेना आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाच्या (NCP) चिन्ह वादाची पार्श्वभूमी म्हणजे महाराष्ट्रातील २०२२ पासून सुरू झालेल्या राजकीय घडामोडी आणि पक्षांतर्गत फुटीमुळे निर्माण झालेला कायदेशीर संघर्ष आहे.

शिवसेना चिन्हाबाबत वाद

• २०२२ मधील महाराष्ट्रातील राजकीय संकटानंतर शिवसेना पक्षात मोठी फूट पडली. एकनाथ शिंदे यांनी अनेक आमदारांसह बंड करून वेगळा गट स्थापन केला.
• या घडामोडीनंतर निवडणूक आयोगाने फेब्रुवारी २०२३ मध्ये निर्णय दिला की शिंदे गटच खरी शिवसेना आहे आणि त्यांना पक्षाचे नाव व ‘धनुष्यबाण’ हे अधिकृत चिन्ह देण्यात आले.
• उद्धव ठाकरे गटाने या निर्णयाला आव्हान देत सुप्रीम कोर्टात याचिका दाखल केली. त्यांनी असा दावा केला की मूळ शिवसेना ही त्यांचीच आहे आणि शिंदे गटाला अधिकृत मान्यता देणे चुकीचे आहे.
• यासोबतच, ठाकरे गटाने शिंदे गटातील आमदारांच्या अपात्रतेसंदर्भात दाखल केलेल्या याचिकाही महत्त्वाच्या ठरल्या आहेत.

राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्ष (NCP) चिन्हाबाबत वाद

जुलै २०२३ मध्ये अजित पवार यांनी शरद पवार यांच्याविरोधात बंड केले आणि मोठ्या संख्येने आमदार आपल्या गटात घेतले.

निवडणूक आयोगाने ऑक्टोबर २०२३ मध्ये निर्णय दिला की अजित पवार गटच खरी NCP आहे आणि त्यांना पक्षाचे नाव व चिन्ह देण्यात आले.

शरद पवार गटाने या निर्णयाला सुप्रीम कोर्टात आव्हान दिले. त्यांचा दावा आहे की मूळ NCP ही त्यांचीच आहे आणि अजित पवार गटाला अधिकृत मान्यता देणे चुकीचे आहे.

सुप्रीम कोर्टाची भूमिका

• सुप्रीम कोर्टाने दोन्ही प्रकरणांतील कायदेशीर मुद्दे समान आणि परस्परांशी संबंधित असल्याचे मान्य केले.
• त्यामुळे दोन्ही प्रकरणांची एकत्रित सुनावणी २१ जानेवारी २०२६ रोजी सकाळी ११.३० वाजता सुरू होईल.
• जर सुनावणी पुढे चालली तर २२ जानेवारीलाही महत्त्वाची प्रकरणे सूचीबद्ध करू नयेत, असे निर्देश कोर्टाने दिले आहेत.

SL/ML/SL