गणपती विसर्जनानंतर मुंबईत जमा झाला 2000 टन मलबा

मुंबई — गणेशोत्सवाच्या उत्साहात न्हालेल्या मुंबईत विसर्जनानंतर एक गंभीर पर्यावरणीय प्रश्न उभा राहिला आहे. गणपती विसर्जनानंतर मुंबईत तब्बल 1,982 मेट्रिक टन, म्हणजेच जवळपास 20 लाख किलो प्लास्टर ऑफ पॅरिस (PoP) चा मलबा जमा झाला आहे. या मलब्यामुळे समुद्रकिनाऱ्यांवर आणि जलस्रोतांमध्ये प्रदूषणाचा धोका निर्माण झाला आहे.

मुंबई महानगरपालिका (BMC) ने ‘ऑपरेशन रिसायकल’ नावाची विशेष मोहीम सुरू केली आहे. यामध्ये:

436 गाड्यांचा ताफा दिवस-रात्र मलबा गोळा करून भिवंडीच्या प्रोसेसिंग सेंटरमध्ये पोहोचवत आहे.

BMC ने IIT बॉम्बे, VJTI आणि इतर 12 वैज्ञानिक संस्थांकडून PoP मलबा नष्ट करण्यासाठी उपाय मागितले आहेत.

केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या मार्गदर्शनाखाली मलब्याचे विज्ञानाधारित पुनर्वापर किंवा विघटन करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.

जुलै 2025 मध्ये बॉम्बे हायकोर्टाने एक महत्त्वाचा आदेश दिला होता:

6 फुटांपेक्षा उंच PoP मूर्तींना नैसर्गिक जलस्रोतांमध्ये विसर्जित करण्याची परवानगी देण्यात आली होती. परंतु, विसर्जनानंतर त्या मूर्तींना पाण्यातून बाहेर काढून रिसायकल करणे BMCसाठी बंधनकारक ठरवण्यात आले.

हा आदेश सणाच्या परंपरांमध्ये आणि पर्यावरणीय संवेदनशीलतेमध्ये संतुलन राखण्याचा प्रयत्न होता. मात्र, या निर्णयाविरोधात एक याचिका सुप्रीम कोर्टात दाखल करण्यात आली असून, राज्य सरकारला स्पष्टीकरण मागवण्यात आले आहे.

मुंबईतील समुद्रकिनाऱ्यांवर जमा झालेला PoP मलबा केवळ एक स्वच्छतेचा प्रश्न नाही, तर तो पर्यावरणीय आरोग्याचा गंभीर इशारा आहे. BMC आणि वैज्ञानिक संस्थांच्या संयुक्त प्रयत्नांमुळे या मलब्याचा योग्य निपटारा होईल अशी अपेक्षा आहे.