चंद्र आणि मंगळानंतर आता भारताचे Mission Venus

नवी दिल्ली, दि. १८ (एमएमसी न्यूज नेटवर्क) : चंद्र आणि मंगळ मोहिमेनंतर आता भारताने शुक्रावर स्वारी करण्याचे उद्दिष्ट्य ठेवले आहे. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने शुक्राच्या वैज्ञानिक शोधासाठी आणि शुक्राचे वातावरण, भूगर्भशास्त्र अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी आणि त्याच्या घनदाट वातावरणाचा शोध घेण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात वैज्ञानिक माहिती संकलित करण्यासाठी शुक्राच्या संशोधन मोहिमेला मंजुरी दिली. मार्च 2028 मध्ये उपलब्ध संधीनुसार हे मिशन पूर्ण करणे अपेक्षित आहे. व्हीनस ऑर्बिटर मिशन (VOM) साठी मंजूर झालेला एकूण निधी रु. 1236 कोटी आहे, त्यापैकी रु. 824.00 कोटी अंतराळयानावर खर्च केले जातील. खर्चामध्ये अंतराळयानाचा विकास आणि प्राप्ती यासह त्याचे विशिष्ट पेलोड आणि तंत्रज्ञान घटक, नेव्हिगेशन आणि नेटवर्कसाठी जागतिक ग्राउंड स्टेशन समर्थन खर्च तसेच प्रक्षेपण वाहनाची किंमत समाविष्ट आहे.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखालील केंद्रीय मंत्रिमंडळाने व्हीनस ऑर्बिटर मिशन (VOM) च्या विकासाला मंजुरी दिली आहे, जे चंद्र आणि मंगळाच्या पलीकडे असलेल्या शुक्र ग्रहाचा शोध आणि अभ्यास करण्याच्या सरकारच्या दृष्टीच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल असेल. शुक्र, पृथ्वीच्या सर्वात जवळचा ग्रह आणि पृथ्वीसारख्याच परिस्थितीत निर्माण झाला आहे असे मानले जाते, ग्रहांचे वातावरण अतिशय वेगळ्या पद्धतीने कसे विकसित होऊ शकते हे समजून घेण्याची अनोखी संधी देते.

अंतराळ विभागातर्फे पूर्ण करण्यात येणाऱ्या ‘व्हीनस ऑर्बिटर मिशन’मध्ये शुक्र ग्रहाच्या कक्षेत वैज्ञानिक अवकाशयानाची परिकल्पना करण्यात आली आहे, ज्यामुळे शुक्राचा पृष्ठभाग आणि भूपृष्ठ, वातावरणातील प्रक्रिया आणि शुक्राच्या वातावरणावरील सूर्याचा प्रभाव अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेता येईल. शुक्राच्या परिवर्तनाच्या मूळ कारणांचा अभ्यास, जो एकेकाळी राहण्यायोग्य आणि पृथ्वीसारखाच मानला जातो, तो शुक्र आणि पृथ्वी या दोन्ही भगिनी ग्रहांची उत्क्रांती समजून घेण्यात अमूल्य मदत होईल.

अंतराळयानाचा विकास आणि त्याचे प्रक्षेपण करण्याची जबाबदारी इस्रोची असेल. ISRO मध्ये प्रचलित असलेल्या प्रचलित पद्धतींद्वारे प्रकल्पाचे प्रभावीपणे व्यवस्थापन आणि परीक्षण केले जाईल. मिशनमधून व्युत्पन्न केलेला डेटा विद्यमान यंत्रणांद्वारे वैज्ञानिक समुदायात प्रसारित केला जाईल.

भारतीय व्हीनस मिशनने विविध वैज्ञानिक परिणामांमुळे काही उल्लेखनीय वैज्ञानिक प्रश्नांची उत्तरे देणे अपेक्षित आहे. अंतराळयान आणि प्रक्षेपण वाहनाची प्राप्ती विविध उद्योगांद्वारे केली जाते आणि अशी कल्पना आहे की मोठ्या प्रमाणात रोजगाराची क्षमता आणि अर्थव्यवस्थेच्या इतर क्षेत्रांमध्ये तंत्रज्ञानाचा प्रसार होईल.

SL/ML/SL

18 Sept 2024